بررسی مقــایسه ای تــأثیر وضعیت نیمه نشسته و خوابیده به پشت و مدت زمان آن بر نتایج گازهای خون شریانی بیماران بستری در بخش مراقبت های ویژه جراحی قلب باز مرکز مازندران

چکیده: مقدمه و هدف: بعد از عمل جراحی قلب باز در بخش مراقبت های ویژه، قرار دادن بیماران در وضعیت نیمه نشسته و خوابیده به پشت، از مدت ها پیش به عنوان یک مانور درمانی جهت بهبود اکسیژناسیون، برای جلوگیری از هیپوکسی و پیامدهای خطرناک آن مطرح بوده است، ولی تا کنون برای مقایسه تأثیر دو وضعیت فوق بر میزان تبادلات گازی و بهبود اکسیژناسیون و جلوگیری از هیپوکسی در ایران مطالعات زیادی صورت نگرفته است، لذا مطالعه حاضر با هدف بررسی مقــایسه ای تــأثیر وضعیت نیمه نشسته و خوابیده به پشت و مدت زمان آن بر نتایج گازهای خون شریانی بیماران بستری در بخش مراقبت های ویژه جراحی قلب باز مرکز مازندران انجام شده است. مواد و روش ها : این یک مطالعه نیمه تجربی است که در سال 1387 در مرکز جراحی قلب دانشگاه علوم پزشکی مازندران بر روی 30 نفر از گروه سنی60 ـ 18 ساله که به روش نمونه گیری آسان و در دسترس از بیماران بخش مراقبت های ویژه که واجد شرایط ورود به تحقیق بوده اند، انتخاب گردید. تأثیر تغییر وضعیت و مدت زمان آن از حالت نیمه نشسته به وضعیت خوابیده به پشت در زمان های 15، 30، 45 و 60 دقیقه بر میزان گازهای خون شریانی با استفاده از دستگاه آنالیزر اندازه گیری شد، سایر اطلاعات لازم با استفاده از چک لیست، پرونده بیمار و نتایج آزمایشگاهی به دست آمده است. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار spss و آزمون آماری آنالیز واریانس برای داده های تکراری تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: میانگین درصد اشباع اکسژن خون شریانی قبل از تغییر وضعیت( نیمه نشسته) 18/0 ±77/98 درصد، بعد از تغییر وضعیت(خوابیده به پشت) در زمان های15، 30 و 45 دقیقه مقادیر یکسان و برابر با 16/0± 79/98 درصد بود و در دقیقه 60 به 44/0±43/98 درصد رسید که اختلاف معنی داری نداشتند. میانگین فشار سهمی دی اکسیدکربن خون شریانی قبل از تغییر وضعیت 77/0± 92/37 درصد و بعد از تغییر وضعیت به ترتیب در زمان های مذکور دارای اندازه های 03/1±67/38 درصد، 03/1 ±52/37 درصد،96/ 0±95/37 درصد و در دقیقه 60 به 84/0± 50/37 درصد رسید که اختلاف معنی داری نداشتند. میانگین فشار سهمی اکسیژن خون شریانی قبل از تغییر وضعیت برابر 17/6±72/145 درصد و 30 دقیقه بعد از تغییر وضعیت به 78/5±49/143 درصد کاهش یافته و 60 دقیقه بعد مجدداً به 03/6±31/146 درصد افزایش یافت، که اختلاف معنی داری ملاحظه نشد. نتیجه گیری: در این تحقیق ملاحظه شد که تغییر وضعیت و مدت زمان آن تغییر چندانی در نتایج آزمایشگاهی گازهای خون شریانی ایجاد نمی نماید و این بیماران نبایستی به منظور بهتر شدن تبادلات گازی در وضعیت نیمه نشسته قرار بگیرند، زیرا که این وضعیت نمی تواند تأثیر مثبتی در تبادلات گازهای خون شریانی ایجاد نماید و از مشکلات خطرناک و جدی ناشی از هیپوکسی جلوگیری نماید و ممکن است ما را از انجام اقدامات دیگر برای رفع هیپوکسمی باز دارد، لذا بهتر است بیمار را برای راحتی بیشتر وجلوگیری از زخم های فشاری در نواحی مستعد و سُر خوردن بیمار به پایین تخت در وضعیت خوابیده به پشت قرار داد. واژه های کلیدی: وضعیت، هیپوکسی، اکسیژناسیون، گازهای خون